Thursday, May 24, 2007

Περί προβλέψεων του μοντέλου

Το μοντέλο "ένα νήμα από κβάντα αυτοματισμού" περιγράφει τις διαδικτυακές καινοτομίες σαν μια αλυσίδα από τεχνο-βελτιώσεις μιας αρχικής υποδομής. Η λογική τους συνίσταται από την μετατροπή "χειροκίνητων διαδικασιών" σε αυτόνομα συστήματα-εξαρτήματα που αυξάνουν την πολυπλοκότητα αλλά και τις δυνατότητες της κατανεμημένης υποδομής. Εξαρτήματα όπως:
διασύνδεση διαφορετικών δικτυών Η/Υ
αυτόματη δρομολόγηση,
ονοματοδοσία
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο
μετάδοση πολυμέσων
ειδήσεις
ιστός ψηφιακών πηγών
ψηφιακό ευρετήριο
δικτύωση κοινοτήτων
ενσωμάτωση τηλεφωνίας κλπ.

Οσο επεκτείνεται αποκτά διαστάσεις τεχνο-κοινωνικού φαινομένου. Ξέρουμε που πάει το μονομάτι ? δοσμένου δεν υπάρχει αρχικός σχεδιασμός !. Σάμπως να είναι χρήσιμη μια εικόνα


Το μοντέλο προβάλοντας την λογική του "ενιαίου συστηματος", της "εξελικτικής φύσης", της "συσσώρευσης αυτοματισμού", της "ενσωμάτωσης συγκλινόντων συστημάτων" έχει οδηγήσει σε κάποιες προβλέψεις. Ο εντοπισμός της JAVA μέσα στο ραντάρ ανίχνευσης καινοτομιών του μοντέλου άρχισε το 1994 (προσωπικό email στον Paul Maritz της Microsoft για την JAVA μια και είμασταν πανεπιστημιακοί συνεργάτες στον Αγιο Αντρέα της Σκωτίας, φυσικά δεν έγινε διάλογος γιατί ήταν καυτό θέμα που οδήγησε στα έγγραφα halloween.). Αρα το μοντέλο κάπως λειτούργησε. Επόμενο παράδειγμα,
ακολουθεί ένα σλάιντ από μια παρουσίαση περί διαδικτύου το 1996:

Συμπέρασμα
Η ανοικτή ιδιότητα του Ιντερνετ επιβεβαιώνεται απο την δημιουργία και διάδοση του νέου εργαλείου "δικτυακού προγραμματισμού" του JAVΑ που κατα την γνώμη μας οδηγεί στην σύνδεση εφαρμογών και συνιστά την νέα φάση στην αέναη εξέλιξη του Internet. Τελικό παράδειγμα και επιβεβαίωση στην αέναη εξέλιξη και των βασικών υπηρεσιών είναι οι διάφορες υπηρεσίες αναζήτησης Search Engines οπως INFOSEEK, ΑLTAVISTA, ΥΑΗΟΟ κλπ. (μοιάζουν με μια σύγχρονη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας).

Τέλος, αυτή η γιγάντια μηχανή,με τα λειτουργικά χαρακτηριστικά που ελπίζουμε οτι επιτυχώς περιγράψαμε θέτει στην ημερήσια διάταξη τον μετασχηματισμό σημαντικών τομέων και κλάδων οπως: Τραπεζικό, Εμπορικό, Εκπαιδευτικό, Δημόσιας Διοίκησης κλπ.


Πιστεύω ότι το παραπάνω αποτελεί μια τοποθέτηση πρόβλεψη αρκετά επιτυχημένη.
Αλλο παράδειγμα πρόβλεψης είναι η επικράτηση του WWW έναντι του Gopher συστήματος (δες ποστάρισμα σχετικό)

Monday, May 07, 2007

Ενα νέο Κβάντο Αυτοματισμού

is social software  such a development
?

Μέσα από την πρακτική της συμμετοχής στην ανάπτυξη του διαδικτύου καθώς και μέσα από την επιστημονική παρατήρηση των εξελίξεων του προχώρησα σε μια γενίκευση που ονόμασα "μοντέλο διαδικτύου".

Κύρια έννοια είναι το "Κβάντο Αυτοματισμού" δηλαδή ο μηχανισμός αλλαγών στα γρανάζια (υπο-συστήματα) του διαδικτύου. Οπως στο OSI μοντέλο κύρια έννοια είναι το layering.

Κατέφυγα σε μια μέδοδο παρατήρησης, όμοια με αυτήν που ο F.Baker ονομάζει "pseudo-area" για να κρατήσω μια αρκετά μεγάλη απόσταση από τον τεράστιο όγκο της πληροφορίας που απαιτεί η ανάπτυξη του κάθε υπο-υποστήματος. Αυτό είναι αντικείμενο της οντότητας IETF area.

Στα αρχικά στάδια της σύλληψης "μοντέλο διαδικτύου" είχα αρκετές αμφιβολίες για την ορθότητα αυτής της σκέψης όμως κάποια στιγμή συνάντησα τον Rohit Khare (συγγραφέα και ερευνητή στο Internet Computing) που έκανε αναφορά στη πρόταση του Jon Postel προς τον ίδιο να διευρευνήσει "ολιστικά" την τεχνική πληροφορία στο ISI. Αυτή το γεγονός με έκανε να συνεχίσω την πορεία.

Κάθε ποστάρισμα (ανάληψη) αναφέρει την πρόοδο που έκανα στην πορεία της κατασκευής του μοντέλου που αναφαίρω.

Ο αυτοματισμός του DNS, του ARCHIE, του BGP, του ΜΙΜΕ με οδήγησαν να κατασκευάσω μια εικόνα της εξέλιξης με όρους γενίκευσης.

Εφόσον η παρατήρηση φέρνει το Social Software στο προσκήνιο, το μοντέλο μου πρέπει να δει μέσα από την σχετική "ανάλυση συστήματος" την κωδικοποίηση του στην Αλυσίδα και να παρουσιάσει την αντίστοιχη ερμηνεία ....

To Κβάντο του L. Roberts

Αναζητώντας "αποδείξεις" για το Μοντέλο μου.

Η αλήθεια είναι ότι η βασική ιδέα που μου προέκυψε (δηλ.το μοντέλο που λέω) περί μιας διαδοχής από αλλαγές που εξέλαβα σαν "κβάντα αυτοματισμού" με προβλημάτισε αν έχει νόημα ένα τέτοιο σκεπτικό. Οταν συναντούσα στοιχεία που ενίσχυαν το σκεπτικό μου τα θεωρούσα σαν ένα είδος απόδειξης της θεωρίας μου. Να και ο Raymond κάτι τέτοιο περιγράφει στο βιβλίο Open Sources που μου έδειξε ο Θ. Καρούνος (ΕΜΠ). Είχε την θεωρία "The Cathedral & the Bazaar Model" και τα περί ονομασίας "οpen" αντι "free" και περίμενε να βρει αποδείξεις. Αυτές ήρθαν με την μορφή των γεγονότων στο κόσμο των επιχειρήσεων.

Αντίστοιχα το δικό μου μοντέλο δηλαδή ότι το δίκτυο προχωράει μέσα από την εισαγωγή
στη δομή του διακριτών κβάντων αυτοματισμού (δες ποσταρίσματα για DNS, ARCHIE, MIME κλπ) βρήκε στοιχεία υποστήριξης στο σκεπτικό του L.Roberts (ARPANET program officer). H εννοια της εξέλιξης σαν βάση του σκεπτικού όπου το δικό του timeline αλλαγών είναι: Πιεστήριο Gutenberg, Φωτογραφία, Ράδιο, Γραμμόφωνο, Τηλέφωνο, Τηλεόραση, Υπολογιστής, Arpanet. Τα ακόλουθα ιστορικά στοιχεία παρουσιάζουν τις διάφορες αλλαγές:

internetHistory, InternetChronology


Στο σκεπτικό του για το τι γίνεται σήμερα, ανέφερε ότι συντελείται ο
αυτοματισμός του Τηλεπικοινωνιακού Δικτύου. Σαν την πλεόν αναμενόμενη εξέλιξη προσδιόρισε την απόκτηση από το Δίκτυο την ικανότητα για Quality of Service. Αυτές τις διαπιστώσεις θεώρησα ότι στηρίζουν το δικό μου σκεπτικό περί κβάντων αυτοματισμού.

Ενα άλλο στήριγμα βρήκα στο ακόλουθο σκεπτικό του F.Baker, που ήταν chairman του ΙAB και αφορούσε το μηχανισμό παρακολούθησης των εξελίξεων σε μια περιοχή που ήταν εκτός του προγράμματος του ΙΕΤF. Οι περιοχές που παρακολουθεί το IETF (ο οργανισμός που παρακολουθεί και καθοδηγεί την ανάπτυξη του διαδικτύου) ονομάζονται "areas".

Η έννοια "pseudo-Area" του IETF από τον Fred Baker. Ενα email του στελέχους της CISCO που έλεγε ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένα τμήμα ΙΕΤF που να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο Layer 2 από κάποια απόσταση μια και η περιοχή αυτή εμπίπτει στην παρακολούθηση άλλων οργανισμών οπως ΙΕΕΕ, ΑΤΜ FORUM κλπ. Κάπως έτσι δικαιολόγησα την δική μου προσέγγιση να κατανοήσω γεγονότα και εξελίξεις στο διαδίκτυο χωρίς να είμαι μέλος των ομάδων εργασίας που επεξεργάζονται τα αντίστοιχα θέματα.

Τέλος να πω, ότι μια πρόσθετη "απόδειξη" για το σκεπτικό που σταδιακά συγκροτούσα (περί μακροσκοπικής ανάλυσης) ήταν η αναφορά του Rohit Khare στην πρόταση του Postel να κοιτάξουνε μαζί μέσα από τα τεχνικά κείμενα και σημειώσεις στο ISI το "νόημα" των εξελίξεων.

Saturday, May 05, 2007

Το τελευταίο "χειροκίνητο" Κβάντο



Η μετάβαση από το ARPANET στο INTERNET με κύριο χαρακτηριστικό την αντικατάσταση της τεχνολογίας όπου τα πρωτόκολα NCP παροπλίζονται από αυτά του TCPIP (πριν γίνει το σπλιτ TCP/IP) αναφέρεται σαν INTERNET FLAG DAY και έγινε στις 1-1-1983.

Αυτή η αλλαγή χαρακτηρίστηκε σαν η τελευταία του είδους "χειροκίνητη" (*) που θα επιδέχετο το διαδίκτυο από τον Daniel C. Lynch , γνωστό στην κοινότητα με αντικείμενο την δραστηριότητα "interop" (#). Η διάρκεια της μετάβασης κράτησε δύο χρόνια και είχε σαν "αφεντικό" την Κυβέρνηση των ΗΠΑ και υπεύθυνο τον Lynch .Η αλλαγή των κόμβωv απαιτούσε απόλυτο συγχρονισμό σε όλους τους κόμβους του δικτύου (εκτός μικρού αριθμού που έμειναν εκτός αλλαγής).

Αυτό το βήμα αποτελέσε την εισαγωγή ενός νέου αυτοματισμού, παρόλο που τα ίδια πράγματα έκανε και ο αυτοματισμός του NCP, ο αυτοματισμός του TCPIP (+)(με τελείως διαφορετική αρχιτεκτονική) προσέδινε νέες δυνατότητες εξέλιξης μια και το NCP επέτρεπε ένα μόνο μέσο μεταφοράς (το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο). Οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία (ασύρματα, δορυφορικά, κλπ) οδήγησαν τους επιστήμονες ARPANET να αντιληφτούν την ανάγκη για πολλαπλές τεχνολογίες μεταφοράς και δια-λειτουργικότητα.

Αυτή η διατύπωση του Lynch που συσχετίζει την εξέλιξη του διαδικτύου με αλλαγές που προσδιορίζονται από το χαρακτηριστικό του τροπου υλοποίησης τους παρουσιάζει μια σχετική συνάφεια με το μοντέλο των κβάντων αυτοματισμού γιατί με βοηθάει να βελτιώσω το μοντέλο εισάγοντας την λογική του χαρακτηρισμού των κβάντα.

Ο τρόπος ενσωμάτωσης των κβάντα αυτοματισμού αποτελεί έναν σταθμό που χαρακτηρίζει την εξέλιξη του δικτύου.

Η έμπνευση περί "κβάντων αυτοματισμού" (εν αρχή ο Τουρινκ) ήταν συνέχεια της βασικής έννοιας "μεταγωγή πακέτου" (εν αρχή το Χ.25, δες σχετικό ποστάρισμα) και προήλθε από τη απείρως ευφυή ιδέα του Αλαν Τουρινκ περί μιας μηχανής ταυτόχρονα "εγκεφαλικής-αφαιρετικής" και "πραγματικής-ρεαλιστικής", αυτό δείχνει και το παραπάνω σχήμα.

(*) χειροκίνητη διαδικασία, σημαίνει ότι δεν γίνεται αυτόματα γιατί είναι πλέον το μέγεθος του προβλήματος τέτοιο που δεν επιτρέπει τέτοια μέθοδο.
(+) ο διαχωρισμός του TCPIP σε TCP/IP (Khan,Cerf,Postel) επίσης είναι ένα κβάντο αυτοματισμού που αντικαθιστά ένα παρόμοιο κβάντο αλλά εξελιχτικά ισχυρότερο.
(#) interop ήταν το όνομα των εκθέσεων τεχνολογίας διαδικτύου όπου το κοινό έβλεπε στη πράξη επιδείξεις των προϊόντων από διάφορους κατασκευαστές με κυρίαρχο χαρακτηριστικό τη δια0λειτουργικότητα.

Friday, May 04, 2007

Εν αρχή ο αυτοματισμός του DNS

Στα προηγούμενα ποσταρίσματα αναφέρω την πορεία συγκρότησης μιας εικόνας για το διαδίκτυο σαν την εικόνα για το δίκτυο που μας δίνει το μοντέλο OSI που περιγράφει τις επικοινωνίες (δίκτυα υπολογιστών) βασισμένο στην έννοια "επίπεδο η στρώμμα" και στην έννοια "διασύνδεση" ανάμεσα σε τέτοιες οντότητες.

Αυτό το νέο μοντέλο, που επιχειρώ να συνθέσω, στηρίζεται στην έννοια "κβάντο αυτοματισμού". Όπως κάθε δικτυακή υπηρεσία η εφαρμογή αλλά και γενικότερα κάθε δικτυακή έννοια π.χ Ασύρματη Σύνδεση, Μεταγωγή, Ηλεκτρονικό μήνυμα, Ροή Βίντεο, HTML, Κινέζικοι χαρακτήρες κ.α βρίσκει νόημα από τις έννοιες του μοντέλου OSI στο δικό μου μοντέλο κάθε αλλαγή τεχνολογίας, κάθε νέο βήμα στην πορεία ανάπτυξης του δικτύου ανάγεται σε ένα διακριτό σημείο που ονομάζω "κβάντο αυτοματισμού" (λόγω του αποτελέσματος που επιφέρει. Η πορεία του δικτύου συνολικά ανακατασκευάζεται εντός του μοντέλου από μια σταδιακή συσσώρευση από τέτοια "κβάντα αυτοματισμού". Όπως οι παλεοντολόγοι εξετάζουν τα διάφορα στρώμματα υπεδάφους, όπως οι βιολόγοι εξετάζουν τις εξελικτικές επιστρώσεις της Φύσης πάνω στους οργανισμούς με σκοπό τη συγκρότηση μιας συνολικής εικόνας.


Η αρχή στην συγκρότηση του μοντέλου έγινε θένοντας το πρωτογενές ερώτημα "τι είναι DNS - Domain Name System ;" πως δηλαδή αποκτά το διαδίκτυο υπο-σύστημα Ονοματοδοσίας για τις οντότητες που ενσωματώνει. Η εμφάνιση του DNS κέντρισε το ενδιαφέρον ξεχωριστών επιστημόνων όπως ο Rohit Khare, o Nathaniel Borenstein κ.α. Το σύστημα σχεδίασε ο Paul Mockapetris με την καθοδήγηση του Jon Postel (δες ποστάρισμα για .ΜΚ και τη επαφή που έκανα με τον Τσάρο των πρωτοκόλλων).

Τα γεγονότα που σχετίζονται με την τεράστια εμπορικότητα αυτού του "επιπέδου" με τον χαρακτηρισμό "Domain Name Wars" υπογραμμίζουν την σημασία του. Ακόμη και ο ΟΗΕ ασχολείται με το κοντρόλ του αυτού του διαδικτυακού (υπο)συστήματος.

Ο MTR (Marshall Rose), ξεχωριστός developer της internet τεχνολογίας SNMP, ISODE, συγγραφέας των πρώτων βιβλίων που βρήκα για το δίκτυο (και osi) αναφέρει την σημασία της χειροκίνητης Ονοματοδοσίας με την φράση

"....in the time honoured tradition of the Hosts.txt...."

μια αναγνώριση του μετασχηματισμού που επέφερε το DNS στο διαδίκτυο.
Περί αυτοματισμού αναφέρει και ένας πατέρας του διαδικτύου ο Paul Baran σαν την έμπνευση που οδήγησε στο πρώτο σχέδιο για το δίκτυο.

Ερμήνευσα την εμφάνιση του DNS σαν βήμα σταθμό στην εξέλιξη της οντότητας "δίκτυο",
ισοδύμαμο με τις συμβολικές γλώσσες προγραμματισμού (symbol processing vs numerical processing) που υπερκέρασαν τις δυνατότητες των γλωσσών μηχανής (machine code). Είχα τη μεγάλη τύχη να έχω δάσκαλο τον Τony Brooker δημιουργό του εργαλείου "atlas autocode" (compiler-compiler). Μια ονομασία που υπογραμμίζει τη σημασία του "αυτοματισμού" που εισάγει το εργαλείο σε ότι αφορά τη χρήση της μηχανής (atlas). Εισαγωγή στο θέμα "Αutomatic programming" δήλωναν τα πρώτα πανεπιστημιακά μαθήματα το 1960. Ισως αυτό επιρρέασε το σκεπτικό μου χωρίς να το σκέφτομαι ιδιαίτερα αλλά σίγουρα η πιο σχετική έννοια με το "κβάντο αυτοματισμού" ήταν ο διακριτός αυτοματισμός μιας εντολής μηχανής Combinator Machine που γνώρισα αρκετά καλά από κοντά με την βοήθεια του δημιουργού της David Turner και καθοδηγητή του διδακτορικού μου.

Η προηγούμενη φάση, εποχή 1983, στο διαδίκτυο λειτουργεί ένα χειροκίνητο σύστημα ονοματοδοσίας. Κατεβάζουμε (ftp) το αρχείο (HOSTS.TXT) από NIC.DDN.MIL με τους πίνακες που περιέχουν εγγραφές όπως:

143.233.1.1 -> isosun.ariadne-t.gr

και στέλνουμε ταχυδρομείο στην επιθυμητή διεύθυνση όπως προκύπτει από την αποκωδικοποίηση της αριθμητικής τιμής. Σαφώς ένα τέτοιο σύστημα δεν επιδέχεται μεγάλη κλιμάκωση (internet scale). Το σύστημα DNS προσέφερε στο δίκτυο μια δόση αυτοματισμού σε ότι αφορά την ονοματοδοσία. Αργότερα ονόμασα αυτό το βήμα "κβάντο αυτοματισμού" μια και εντόπισα μια σειρά από παρόμοια τέτοια βήματα στην πορεία εξέλιξης του δικτύου.

Το υπόβαθρο του προβληματισμού μου σχετικά με την παρατήρηση της εξέλισης του δικτύου και πιθανής ερμηνείας το παρουσίασα στη δι-ημερίδα το 1999 Πληροφορικής και Επιχειρησιακής Ερευνας οργανωμένη από το Τμήμα Ερευνας του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμυνας (ΓΕΕΘΑ)

O αυτοματισμός του ARCHIE



Μετά την κατάκτηση της ορατής πλευράς της σελήνης, δηλαδή της πρώτης
εννοιολογικής εικόνας για το διαδίκτυο είχε σειρά η άλλη πλευρά. Η πρώτη
εικόνα ήταν ότι υπάρχει μια οντότητα που έχει περάσει από διάφορες φάσεις
εξέλιξης. Κάθε φάση προσθέτει το δικό της ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που
μετασχηματίζει την αρχική δομή. Θα στηρίξω την κατανόηση του διαδικτύου πάνω
στην εξελικτική του λογική, αυτό ήταν το κύριο νόημα της πρώτης εικόνας.


Ποιος ήταν ο μηχανισμός της εξέλιξης για κάθε νέο υπο-σύστημα ; όπως η κατασκευή ΜΙΜΕ (δες σχετικό ποστάρισμα), το DNS (δες σχετικό ποστάρισμα) κ.α μηχανισμός που σταδιακά επέκτεινε την δομή του διαδικτύου;

Η σύνθετη δομή του διαδικτύου, αναπτύσσεται βήμα-βήμα, πως ερμηνεύεται η μετάβαση από την Φάση Ν στην Φάση Ν+1 ;

Ενας επισκέπτης φοιτητής από ΗΠΑ στο ΝΟC μας έδειξε πως να χρησιμοποιήσουμε τον ARCHIE client. Είχαμε ήδη την εμπειρία της χειροκίνητης συλλογής πληροφορίας (δες ποστάρισμα για Παγκόσμιο Ιστό). Στην πραγματικότητα το υπο-σύστημα ARCHIE από το McGill υπερκέρασε το δικό μας προτζεκτ "info hunt". Εδώ βρήκα την ζητούμενη ερμηνεία: Η μετατροπή μιας χειροκίνητης κατανεμημένης διαδικασίας από ένα αυτόνομο υπο-σύστημα. Δηλαδή το χειροκίνητο "info hunt" που αντικαθίσταται από τον αυτοματισμό του ARCHIE. Βέβαια το ίδιο ισχύει και για κάθε άλλο χειροκίνητο "info hunt" δηλαδή μια διαδικασία που λαμβάνει χώρα σε όλα τα μήκη και πλάτη του δικτύου, επαναλαμβανόμενη (*) για κάθε περίπτωση αναζήτησης κάποιας πηγής (networked information resources (nir)". Το υπο-σύστημα ARCHIE ήταν το πρώτο σύστημα NIR (υπάρχει άρθρο: publish with anon ftp).

Μέσα στο "working group - nir" άκουσα πρώτη φορά μια σειρά από έννοιες: HYPER-G, WAIS, Gopher, WWW κλπ. Τα είχα όλα αυτά μπροστά μου προσπαθώντας να βρώ μια άκρη, καταλάβαινα ότι συμμετείχα στο πεδίο της καινοτομίας, ήταν όμως αρκετά δύσκολο να τοποθετήσω τα πράγματα σε κάποια σειρά (δες ποστάρισμα Παγκόσμιος Ιστός). Αργότερα, έκανα και προβλέψεις:

Έβλεπα στα στατιστικά του NSFNET ότι το gopher τρέχει με χίλια ενώ το www έτρεχε με 200% (δες περιοδικό Internet Society) όμως δήλωσα δημόσια τον εντοπισμό του www σαν το δαρβινικό αποτέλεσμα της πρόκλησης NIR. Αυτό γιατί είδα ανώτερη περίπτωση "αυτοματισμου" σε σχέση με τον Gopher. Δηλαδή είδα τι σημαίνει "internet scale". Να πως σκέφτηκα, με βάση την πρώιμη έννοια "επόμενο κβάντο αυτοματισμού":

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ WWW

WWW = multimedia + FTP, multimedia = ΜΙΜΕ 1.0
WWW = URL + HTML + HTTP, URL = scheme based on protocol://...DNS.../filesystem


Η αντίστοιχη ανάλυση συστήματος για το gopher είχε αδύνατα χαρακτηριστικά, ένα αρκετά πιό χειροκίνητο σύστημα. Η κλιμάκωση ήταν το ζητούμενο δηλαδή η παραγωγή περιεχομένου σε τεράστια κλίμακα. Δεν ήταν φυσικά το WWW του CERN (T.B.Lee 1989) από μόνο του αρκετό χρειάστηκε ο μηχανισμός IN-LINE-GRAPHICS του NCSA MOSAIC (Marc Andressen 1991) για να κάνει το website έννοια άξια αντιγραφής (#).

Το συμπέρασμα είναι ότι η τάση WWW-CERN-NCSA είχε ενσωματώσει μια σειρά από χαρακτηριστικά αυτοματισμού σε σχέση με το ανταγωνιστικό Gopher που το έκαναν να επικρατήσει. Το μοντέλο "κβάντο αυτοματισμού" είχε κάνει την πρώτη πρόβλεψη.


(*) επαναλαμβανόμενη, δηλαδή recursive


(#) να πως λύθηκε το πρόβλημα σχετικά με τη προέλευση των πηγών πληροφόρησις, που ανέφερα στο ποστάρισμα για τον Παγκόσμιο Ιστό.